W badaniu przeprowadzonym w Szwecji przeanalizowano przyczyny zgonów spowodowanych używkami lub opioidami.
Czasami zażywanie narkotyków kończy się śmiercią. Często przyczyną takich zgonów są opioidy, takie jak heroina lub fentanyl. Ponadto w przypadkach zgonów związanych z narkotykami często są wykrywane substancje pobudzające, takie jak kokaina lub amfetamina.
Szwedzki zespół badawczy w niedawnej publikacji wyjaśnia, że jak dotąd niewiele wiadomo na temat przyczyn śmierci spowodowanej przez substancje stymulujące. Naukowcy przeprowadzili analizę porównawczą zgonów, w których przyczyną były opioidy, środki pobudzające lub obie te substancje.
Podstawą badania była szwedzka baza danych raportów z autopsji, w której rejestrowane są okoliczności zgonów. Naukowcy przeanalizowali przypadki zgonów w latach 2000-2018.
W tym okresie w Szwecji odnotowano łącznie 2 734 zgonów spowodowanych używkami, opiatami lub mieszanym zażywaniem obu substancji. W 75 procentach przypadków wykryto opiaty, w 11 procentach środki pobudzające, a w 14 procentach zażywanie mieszane. Porównanie grup wykazało znaczne różnice w podstawowych przyczynach zgonów.
Samobójstwo Najczęstszą Przyczyną Zgonów Spowodowanych Używkami
Najczęstszą przyczyną zgonów związanych z używkami były samobójstwa. W 27% przypadków osoby zażywające narkotyki świadomie popełniły samobójstwo pod wpływem kokainy, amfetaminy lub innych środków pobudzających. W 21% przypadków przyczyną śmierci było samobójstwo pod wpływem opioidów, ale nie środków stymulujących. W przypadku mieszanej konsumpcji samobójstwo miało miejsce w 8% przypadków.
Używki były również stosunkowo często wykrywalne, gdy dana osoba zmarła w wyniku wypadku samochodowego. Dotyczyło to 14 procent zgonów spowodowanych używkami. W trzech procentach przypadków zgon spowodowany był wypadkiem drogowym. Przy mieszanym spożyciu było to 4%.
Przypadkowe Przedawkowanie Najczęściej w Przypadku Mieszanego Spożycia
W 39% przypadków przyczyną zgonu było przypadkowe śmiertelne przedawkowanie. Występowało ono najczęściej, gdy dana osoba zażywała opioidy i środki pobudzające. Przyczyną 18% zgonów było przypadkowe przedawkowanie tylko opioidów. W 16% przypadków przyczyną zgonu było niezamierzone przedawkowanie przez zmarłego środków pobudzających, ale nie wykryto opioidów.
Z punktu widzenia naukowców należy zatem ostrzec osoby zażywające środki pobudzające o zwiększonym ryzyku śmierci niezamierzonego samobójstwa lub wypadku samochodowego. Wcześniejsze badania wykazały, że zażywanie kokainy i amfetaminy wiąże się ogólnie ze zwiększonym ryzykiem samobójstwa. Natomiast połączenie środków pobudzających i opioidów wiąże się ze szczególnie wysokim ryzykiem przypadkowego śmiertelnego przedawkowania.
Źródła:
Åhman, A., Wingren, C. J. & Håkansson, A. (2024). Causes und circumstances of death in stimulant and opiod use – A comparative study. PLoS ONE, 19(2), e0297838. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0297838
EMCDDA (2023). Drug-induced deaths – the current situation in Europe (European Drug Report 2023)
