Trend pokazuje, że w wielu zamożnych krajach na świecie młodzi ludzie piją coraz mniej alkoholu. Dlaczego tak jest?
Młodzi ludzie doświadczają wielu rzeczy po raz pierwszy i wydaje się, że alkohol nieuchronnie do nich należy. Prawie wszyscy dzisiejsi dorośli mieli pierwsze doświadczenia z alkoholem w młodości, tylko nieliczni żyją w abstynencji. Ale w młodości coś się dzieje. Od lat obserwuje się tendencję spadkową w spożyciu alkoholu w młodszym pokoleniu. I coraz więcej młodych ludzi świadomie rezygnuje z alkoholu.
Regularnie przeprowadzane wywiady Federalnej Centrali Edukacji Zdrowotnej potwierdzają ten trend. W 1979 roku 66 procent osób w wieku od 18 do 25 lat deklarowało, że pije alkohol regularnie, co najmniej raz w tygodniu. Do 2018 roku odsetek osób regularnie pijących alkohol zmniejszył się o połowę do 33%. Odsetek osób w wieku od 12 do 17 lat regularnie zażywających narkotyki zmniejszył się z 25% do 9%.
Ogólnoświatowy Trend
Ten rozwój nie jest zjawiskiem jednorazowym. Niemal we wszystkich krajach europejskich obserwuje się tendencję spadkową w zakresie spożycia alkoholu przez młodych ludzi. Dotyczy to również innych zamożnych krajów, takich jak USA, Kanada czy Australia. Wiele badań stwierdza, że młode pokolenie pije coraz mniej alkoholu. Rozwój ten rozpoczął się w szczególności od początku lat 2000. Co się za tym kryje?
Jak dotąd nie znaleziono jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Być może istnieje kilka powodów, jak sugeruje badanie ze Szwecji przeprowadzone wśród młodych ludzi. Przewodniczącym badaniom Jukka Törrönen i jego zespół przeprowadzili wywiady z 24 młodymi ludźmi w wieku od 15 do 16 lat oraz 25 młodymi dorosłymi w wieku od 18 do 19 lat na temat ich zajęć rekreacyjnych i sposobów radzenia sobie z alkoholem. Według zespołu badawczego respondenci mają różne pochodzenie rodzinne i etniczne. Część respondentów nie miała jeszcze doświadczenia z alkoholem.
Większa Kontrola Ze Strony Rodziców
Jeden z wyników wskazuje, że rodzice, a ściślej rzecz ujmując, kontrola rodzicielska wydaje się mieć istotny wpływ na sposób spędzania wolnego czasu przez młodych ludzi. Zgodnie z zeznaniami nastolatków niektórzy rodzice wydają się być bardzo surowi, jeśli chodzi o radzenie sobie z alkoholem. I zgodnie z własnymi deklaracjami, niektórzy młodzi ludzie również będą przestrzegać zaleceń swoich rodziców. „Moja mama powiedziała mi, że nie mogę pić alkoholu, dopóki nie skończę 18 lat. Myślę, że nie mam nic przeciwko tej zasadzie” – mówi dziewczyna z grupy 15-16 lat.
W przeciwieństwie do poprzednich pokoleń, młodzi ludzie często kontaktują się z rodzicami za pośrednictwem telefonu komórkowego jeśli są poza domem. Sophie z grupy 18-19 lat wyjaśnia: „Za każdym razem, gdy wychodzę, mama chce wiedzieć, gdzie idę, z kim i co będziemy robić, a potem zawsze mnie dopytuje. Wysyła mi SMS-a z pytaniem: „Czy wszystko w porządku?” i mówi, żebym nie piła za dużo”.
Inne badania również nie wykluczają zmian w jakości relacji rodzic-dziecko w ostatnich latach. Wiele wskazuje na to, że relacje między rodzicami a ich nastoletnimi dziećmi są mniej konfliktowe niż w poprzednich pokoleniach. Rodzice mają większy i lepszy kontakt ze swoimi dziećmi, a także spędzają z nimi więcej czasu.
Wpływ Rewolucji Cyfrowej Na Spożycie Alkoholu
Media cyfrowe nie tylko zmieniły relacje między rodzicami a dziećmi, ale prawdopodobnie mają znacznie szerszy wpływ. Mówi się o „cyfrowej rewolucji”. Obecne pokolenie nastolatków i młodych dorosłych jest pierwszym pokoleniem, które dorasta z wszechobecnymi mediami cyfrowymi. Nie jest jednak jeszcze jasne, czy środki te przyczyniają się do ograniczenia spożycia alkoholu, czy do jego promowania.
Z jednej strony, na przykład, gry komputerowe bardzo fascynują nastolatków. Niektórzy młodzi ludzie spędzają codziennie dużo czasu przed komputerem lub konsolą do gier. Jest to czas, w którym nie spotykają się ze swoimi przyjaciółmi, przynajmniej nie w prawdziwym życiu, gdzie mogliby pić razem alkohol. Z drugiej strony istnieją dowody na to, że młodzi ludzie są w większym stopniu narażeni na reklamy alkoholu i pozytywne opinie na temat spożywania alkoholu, zwłaszcza podczas korzystania z portali społecznościowych, co może sprzyjać ich własnemu spożyciu alkoholu.
Törrönen i jego zespół podejrzewają, że portale społecznościowe, takie jak Instagram czy Snapchat, mają obecnie tak duży wpływ na codzienne życie nastolatków, że tworzą nowe mechanizmy społeczne wpływające na spożycie alkoholu.
Na przykład publiczne udostępnianie zdjęć pijanych osób może mieć nieprzyjemne konsekwencje, jak przyznają młodzi ludzie w wieku od 15 do 16 lat. Zdjęcia robione na imprezach rozprzestrzeniają się w mediach społecznościowych bardzo szybko i mogą być powodem wielu nieprzyjemności ze strony rówieśników lub innych osób oraz powodem do wstydu, gdy zdjęcia dotrą do rodziców.
Poprzednie pokolenie nie miało takich problemów. Zdaniem Törrönena i jego zespołu młodzi ludzie stają się coraz bardziej świadomi ryzyka, że ich zachowanie może stać się dostępne dla szerszej publiczności. Doprowadziło to do tego, że niektórzy respondenci zwracają uwagę na to, aby na przykład nie wychodzić zbyt często na imprezy.
Trendy Zdrowotne
Podobnie jak granie w gry komputerowe jest nowym zajęciem rekreacyjnym, które może przyczynić się do ograniczenia spożycia alkoholu, wydaje się, że rozwijają się inne alternatywne style życia, które mogą konkurować z piciem alkoholu. Młodzi ludzie, z którymi rozmawiał Törrönen i jego zespół, wymienili szereg innych działań, które są dla nich ważne i do których spożywanie alkoholu byłoby nieodpowiednie.
Można zaobserwować ogólną tendencję do zdrowszego stylu życia, w którym młodzi ludzie zwracają uwagę na to, co jedzą i piją. „Myślę, że wcześniej nie wiedziano zbyt wiele na temat szkodliwych skutków spożywania alkoholu […], a dziś wiemy o wiele więcej na ten temat i jak to wpływa na nasz organizm” – powiedziała w wywiadzie młoda kobieta.
Sprawność fizyczna i chęć dobrego wyglądu mogą zmotywować do powstrzymania się od picia alkoholu. Niektórzy młodzi ludzie mają również ambitne cele sportowe i świadomie rezygnują z alkoholu, aby nie pogorszyć swojej sprawności fizycznej. „Jeśli jesteś naprawdę dobry w jakimś sporcie i możesz mieć zawody wcześnie rano lub w ciągu dnia [to nie pijesz]”, wyjaśnia chłopiec w wieku od 18 do 19 lat.
Również sprawność umysłowa wydaje się być ważna dla niektórych młodych ludzi. Młoda kobieta z grupy 18-19 lat mówi: „Zazwyczaj nie piję [na imprezach], bo następnego dnia muszę się uczyć. Może wypiję drinka, ale nie chcę ryzykować. Muszę się uczyć w tygodniu i w weekendy […] Dla mnie szkoła zawsze była numerem jeden, a moi rodzice bardzo cenią moją naukę i dobre oceny”.
Alkohol Już Nie Jest Fajny
Eksperymentowanie z alkoholem przez długi czas wydawało się być nierozerwalnie związane z przejściem od wieku nastoletniego do wieku dorosłego. Mechanizmy społeczne leżące u podstaw tego zjawiska, według Törröna i jego zespołu, uległy zasadniczej zmianie. Picie alkoholu straciło swoją „symboliczną moc jako rytuał przejścia”, sygnalizujący wejście w dorosłość. Innymi słowy, picie alkoholu nie jest już tak popularne, jak 30 lat temu.
Przeciwnie, obecnie istnieje nawet rozwój, w którym modne jest niepicie alkoholu. „Wiele osób pije teraz mniej (…). Palenie nie jest fajne, i picie też nie jest fajne, jest na odwrót. Jeśli nie palisz i nie pijesz, jesteś bardziej akceptowany. Ponieważ oczywiste jest, że jest to szkodliwe dla mnie i dla środowiska”, mówią 18-19 latkowie.
