Wspomnienia mogą być podstępne. Zwłaszcza, gdy pokazują przeszłość w lepszym świetle. To pokazuje publikacja o wpływie nostalgii na wyjście z uzależnienia.
Rzucić czy znowu zacząć konsumować? Po odstawieniu narkotyku uczucia i myśli mogą się zmieniać. Z jednej strony istnieje pragnienie zaprzestania konsumpcji, ponieważ negatywne skutki są przeważające. Z drugiej strony, odurzenie ma również swoje dobre strony.
Takie wewnętrzne błądzenie tam i z powrotem jest również nazywane ambiwalencją. Dla ludzi, którzy chcą zrezygnować z ukochanego narkotyku, ambiwalentne uczucia nie są niczym niezwykłym. Jednak: osoby o silnie ambiwalentnych uczuciach są również bardziej narażone na nawrót choroby.
Optymizm Kontra Ambiwalencja
Optymizm to swego rodzaju przeciwbiegun. Jeśli chodzi o odstawienie narkotyków, optymizm może działać jak samospełniająca się przepowiednia. Ponieważ ci, którzy wierzą, że uda im się przejść przez odwyk, mają większe szanse niż ci, którzy są mniej optymistycznie nastawieni do zaprzestania zażywania narkotyków.
Dwóch badaczy z Kanady badało kolejną cechę, która może mieć wpływ na odstawienie: nostalgię. Każdy, kto pogrąża się w nostalgicznych wspomnieniach, myśli z tęsknotą o chwilach, miejscach lub doświadczeniach z przeszłości. Związane z tym uczucia i myśli mają zwykle głębokie znaczenie emocjonalne. Na przykład wspomnienia wspólnych doświadczeń związanych z konsumpcją w kręgu przyjaciół mogą wywoływać nostalgiczne uczucia.
Dwa Badania Dowodzą Znaczenia Nostalgii w Odstawieniu
Czy i jak nostalgia wpływa na ambiwalencję i optymizm, badacz Michael Wohl i doktorantka Mackenzie Dowson z Carleton University w Ottawie przyjrzeli się bliżej w dwóch oddzielnych badaniach. Badania dotyczyły wpływu nostalgii na wyjście z uzależnienia od hazardu i na odstawienie od alkoholu. Ogółem przeprowadzono wywiady online z około 900 osobami. Wszystkie osoby, według własnych zeznań, znajdowały się w fazie wychodzenia z nałogu.
Naukowcy podzielili uczestników na dwie grupy. W jednej grupie nostalgia była silna, w drugiej niska. Porównanie wykazało, że zarówno w przypadku odejścia od hazardu, jak i odstawienia alkoholu stopień nostalgii jest pozytywny z ambiwalencją, a negatywny z optymizmem.
Nostalgia Wzmacnia Ambiwalencję i Osłabia Optymizm
Oznacza to, że ci, którzy są szczególnie nostalgiczni, są bardziej ambiwalentni wobec wyjścia z nałogu, a jednocześnie mniej optymistyczni wobec własnego zamiaru. Jeśli chodzi o uzależnienie od hazardu, jedna interpretacja może brzmieć następująco: jeśli dana osoba pamięta ekscytujące momenty związane z hazardem, myśli te wzmacniają ambiwalencję w stosunku do zaprzestania hazardu i zmniejszają pewność, że w przyszłości będzie w stanie zrezygnować z hazardu.
Na podstawie ankiety internetowej nie można stwierdzić, czy nostalgia rzeczywiście wpływa na ambiwalencję i optymizm. Ogólnie proces wychodzenia z nałogu jest procesem dynamicznym, w którym uczucia, pewność siebie i wspomnienia mają większy i mniejszy wpływ.
Naukowcy wyjaśniają, że ich badania mogą również wywnioskować konkretne zastosowania dla osób na odwyku. Można to zrobić, na przykład, za pomocą zdań warunkowych „jeśli… to”, takich jak: „Kiedy nostalgicznie myślę o hazardzie, powinienem lepiej pamiętać, jakie nieszczęścia sprowadziłem na moją rodzinę”.
Według Wohla i Dowsona osoby dotknięte chorobą mogą również świadomie pracować nad zastąpieniem romantycznych wspomnień o narkotykach lub uzależnieniu bardziej realistycznym spojrzeniem na przeszłość.
Źródło:
Dowson, M. & Wohl, M. J. A. (2024). The Long Shadow of Addiction-Related Nostalgia: Nostalgia Predicts Ambivalence and Undermines the Benefits of Optimism in Recovery. Substance Use & Misuse, https://doi.org/10.1080/10826084.2024.2310502
